Trong con hẻm gần chùa Giác Hải, phường 12, Quận 6, TPHCM, có một làng nghề làm tượng Phật có tuổi đời gần trăm năm. Đây là nơi sản xuất các tác phẩm tượng Phật đa dạng và phong phú. Cùng với đó, cũng có làng chổi đót và làng hủ tiếu nổi tiếng ở Chợ Lớn. Hãy cùng khám phá những nghề truyền thống độc đáo này và tìm hiểu về sự sáng tạo và tâm huyết của những người thợ lành nghề.
Làng nghề làm tượng Phật
Làng nghề làm tượng Phật nằm trong một con hẻm gần chùa Giác Hải, phường 12, Quận 6, TPHCM. Với tuổi đời gần trăm năm, làng nghề này đã trở thành nơi sản xuất các tác phẩm tượng Phật đa dạng và phong phú. Từ tượng Phật Thích Ca tọa tòa sen, Quán Thế Âm Bồ tát, Phổ Hiền, Di Lặc, Hộ pháp đến tượng các danh nhân, đây là nơi tạo ra những tác phẩm nghệ thuật tuyệt đẹp.
Vị trí và đặc điểm
Làng nghề làm tượng Phật nằm giữa trung tâm đô thị, dọc theo con hẻm 1017 Hồng Bàng. Khi đi qua đây, không khó để nhìn thấy hàng chục tượng đang trong giai đoạn hoàn thành. Các người thợ lành nghề tại đây miệt mài làm việc, từ công đoạn tô màu, chà nhám, khắc họa chi tiết… Không khí lao động trong làng trở nên nhộn nhịp và sôi động.
Quy trình làm tượng
Quy trình làm tượng Phật tại làng nghề này rất công phu. Đầu tiên, người thợ tạo khuôn bằng cách đắp cát theo hình tượng và đổ xi măng lên để khô tạo khuôn. Các bộ phận của tượng cũng được đúc riêng, sau đó ghép lại với nhau hoàn chỉnh. Giai đoạn tạo khuôn mặt cho tượng có hồn quyết định sự thành công của bức tượng và khẳng định tay nghề của thợ.
Sau khi hoàn chỉnh, tượng sẽ được đóng thùng và giao hàng cho khách. Hiện nay, hầu hết các sản phẩm tại làng nghề này được làm theo đơn đặt hàng của đền, chùa khắp cả nước và được xuất khẩu sang nước ngoài như Anh, Mỹ, Úc…
Hủ tiếu – món ăn đặc sản
Hủ tiếu là một món ăn đặc sản không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam. Xuất hiện từ thời kỳ nhập cư của người Hoa vào đất Sài Gòn, hủ tiếu đã trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn của người dân địa phương. Món ăn này có nguồn gốc từ người Tiều (Triều Châu) và được gọi là cổ chéo, có nghĩa là bánh sợi. Ban đầu, hủ tiếu được chế biến đơn giản với bột gạo tươi và nước hầm xương heo, thịt heo, hành, hẹ, giá… Món ăn đơn giản nhưng lại mang đến sự thỏa mãn cho nhiều thực khách.
Xuất hiện và phát triển
Hủ tiếu ngày nay đã được phát triển và trở nên phong phú hơn với sự kết hợp của nhiều nguyên liệu khác nhau. Miếng gân giòn, khúc chân giò cắn nghe sừn sựt, lòng tim, gan, cật, ruột non, con tôm đỏ au, mực ngọt, trứng cút bùi bùi, huyết heo hay chả cá… là những thức ăn phụ thường được thêm vào hủ tiếu. Nước lèo cũng được nấu từ tôm, mực khô để tăng thêm hương vị đậm đà và ngọt ngào. Đĩa rau ăn kèm cũng phong phú với xà lách, tần ô, cần, giá, hẹ… Gần đây, một bước hoàn thiện mới là thêm ít tóp mỡ, nước tương, dấm và tỏi ngâm (hay tỏi phi). Hủ tiếu ngày càng làm say đắm lòng nhiều thực khách.
Các loại hủ tiếu đặc biệt
Trong kho tàng hủ tiếu, người Hoa đã sáng tạo ra nhiều loại hủ tiếu mang màu sắc và hương vị đặc biệt. Đó là hủ tiếu bò viên, hủ tiếu bò kho hay hủ tiếu khô trộn chút mỡ, xì dầu, nước lèo để riêng, hủ tiếu lòng bò… Mỗi loại hủ tiếu đều có cách chế biến và hương vị riêng, tạo nên sự đa dạng và phong phú cho món ăn này. Tuy nhiên, ba món hủ tiếu đặc biệt khiến người ta ấn tượng và nhớ mãi là hủ tiếu cá, hủ tiếu sa tế và hủ tiếu bột lọc. Những món ăn này không chỉ độc đáo về cách chế biến mà còn mang đến hương vị đặc trưng và hấp dẫn.
Xóm chổi đót – nghề truyền thống
Xóm chổi đót là một nghề truyền thống độc đáo và đặc biệt, nằm ở đường Phạm Văn Trí, chợ Bình Tiên, Quận 6. Nghề làm chổi đót đã tồn tại hơn 40 năm và được xem là một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của người dân. Nghề này có nguồn gốc từ người dân huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi khi di cư vào miền Nam và mang theo nghề làm chổi đót. Từ đó, nghề này đã phát triển và trở thành một xóm chuyên sản xuất chổi đót.
Lịch sử và phát triển
Xóm chổi đót đã trải qua một quá trình phát triển dài. Ban đầu, nghề làm chổi đót được nhiều người ưa chuộng và có nhiều công đoạn được thay thế bằng máy móc. Tuy nhiên, với tính chất đặc biệt của nghề này, tất cả các công đoạn đều phải được thực hiện bằng đôi tay của người thợ. Điều này đã tạo nên sự chắc chắn và độ bền cho cây chổi đót sản xuất tại xóm.
Hiện nay, xóm chổi đót vẫn cần mẫn làm việc ngày đêm để sản xuất ra những cây chổi đót chất lượng và bán đi khắp nơi. Tuy nhiên, nghề này đang gặp khó khăn do thu nhập không cao và không ổn định đầu ra sản phẩm. Một số người thợ vẫn cố gắng theo nghề, nhưng số lượng họ đã giảm đi so với trước đây.
Quy trình làm chổi đót
Quy trình làm chổi đót tại xóm này rất tỉ mỉ và cần sự khéo léo từ đôi tay của người thợ. Cây đót được thu mua vào đầu tháng giêng đến tháng hai âm lịch từ các tỉnh Tây Nguyên như Kom Tum, Gia Lai. Công đoạn làm chổi đót bao gồm tước lá, bó lá, quấn kẽm… Trong đó, công đoạn quấn kẽm quyết định độ bền của cây chổi. Đây là công đoạn đòi hỏi sức khỏe và kinh nghiệm của người thợ, thường là những người đàn ông có sức khỏe dẻo dai. Chất lượng của cây chổi đót được đánh giá cao về sự chắc chắn và độ bền so với các vùng khác.
Tóm lại, làng nghề làm tượng Phật ở Quận 6, TPHCM là nơi sản xuất các tác phẩm tượng Phật đa dạng và phong phú. Hiện nay, làng chỉ còn hơn 10 hộ làm nghề này và hầu hết làm thuê cho các cơ sở. Các tượng được làm bằng xi măng và thạch cao, và mất từ 10 ngày đến vài tháng để hoàn thành. Sản phẩm được xuất ngoại và đáp ứng đơn đặt hàng của các đền, chùa trong và ngoài nước.
Hủ tiếu Hoa là một đặc sản nổi tiếng ở Chợ Lớn, với nhiều loại hủ tiếu khác nhau như hủ tiếu bò viên, hủ tiếu bò kho, hủ tiếu khô trộn và hủ tiếu lòng bò. Món ăn này ngày càng phát triển và đa dạng với nhiều thành phần phụ khác nhau.
Xe mì Tàu là hình ảnh quen thuộc của ẩm thực người Hoa, được trang trí bằng tranh kiếng và hình ảnh tuồng.
Nghề làm chổi đót cũng là một nghề truyền thống ở Quận 6, với các công đoạn phải làm bằng tay. Tuy nhiên, nghề này đang dần mai một do thu nhập không cao và không ổn định.
Tổng cộng, Quận 6 là nơi tập trung nhiều làng nghề truyền thống và đặc sản ngon lành, tạo nên một phần không gian văn hóa độc đáo của thành phố.
